Reflux

In België geven meer dan de helft van alle baby’s tot 4 maanden dagelijks minstens één keer over, zonder daar echt ziek van te zijn. Toch krijgen 45% van alle baby’s tussen 0 en 6 maanden oud minstens één of meerdere soorten van medicatie tegen reflux, terwijl dit vaak niet alleen overbodig is, maar ook -soms niet zo onschuldige- nevenwerkingen met zich kan meebrengen.

Iedereen met kinderen kent het wel: je baby heeft gedronken en enige tijd later komt zeer plots en zonder reden een gulp melk weer naar boven. Maar hoe komt dat nu? Waarom houdt een volwassen mens zonder problemen, gemakkelijk de maaginhoud op zijn plaats, terwijl een jonge baby bijna dagelijks zal overgeven? Omdat de sluitspier tussen slokdarm en maag pas na de geboorte ontwikkelt. Deze ontwikkeling start rond de leeftijd van 4 maanden en rond de leeftijd van 15 maanden is deze spier volgroeid. Het aantal baby’s dat dagelijks melk teruggeeft daalt ook gestaag vanaf de leeftijd van 4 maanden, en is tegen de leeftijd van 15 maanden zo goed als verdwenen.

Is reflux dan gevaarlijk?

Reflux of regurgitatie bij baby’s is een natuurlijk fenomeen, en 98% van alle baby’s die geregeld een mondje teruggeven, zal hier nooit problemen van ondervinden. Reflux wordt pas vervelend als er behalve de voeding ook nog eens maagzuur mee naar boven vloeit. In dit laatste geval spreken we ook niet meer van reflux, maar van refluxziekte. Wanneer er sprake is van refluxziekte zullen er behalve het teruggeven altijd andere symptomen aanwezig zijn. Deze baby’s zullen niet alleen zeer oncomfortabel zijn en veel huilen, hun belangrijkste klacht is dat zij slecht bijkomen in gewicht. Deze baby’s hebben soms wel baat bij medicatie, maar vaak zijn niet-medicamenteuze maatregelen (zie verder) voldoende..

Moet ‘gewone’ reflux behandeld worden?

Als we naar andere culturen kijken, dan zien we dat buiten Europa “reflux” hoegenaamd niet voor komt. Gek genoeg is “reflux” zelfs een heel Belgische ziekte, hoewel er in onze buurlanden evenveel baby’s geregeld een mondje teruggeven, wordt er daar veel minder aandacht aan geschonken, en toch zijn de Nederlandse, Franse, Duitse, … baby’s niet ongezonder dan de onze. Waarom komt het zo veel voor? Ten eerste omdat bij ons reflux en babyvoeding door de jaren heen gemedicaliseerd geraakten: een natuurlijk en veelal onschuldig fenomeen, dat plots als problematisch werd aanzien. Opvallend is ook dat ouders van baby’s die borstvoeding krijgen veel minder vaak naar de dokter zullen lopen omwille van reflux, hoewel deze baby’s frequenter melk terug geven als baby’s die flesvoeding krijgen. Omdat poedermelk in de apotheek word gekocht wordt het onbewust beschouwd als een medicijn, wanneer er dan “nevenwerkingen” optreden, wordt dat veel minder getolereerd. Een andere reden is dat baby’s in Zuiderse landen het grootste deel van de dag op de rug gedragen worden door de moeder. Onze baby’s liggen de hele dag in het bedje of een relax slapen, waardoor de maaginhoud veel gemakkelijker terug naar boven komt.

Medicatie heeft hier geen plaats omdat er geen enkel medicijn is wat het terugvloeien van de maaginhoud tegengaat. De medicatie die bij ons veel wordt voorgeschreven zijn allemaal middelen die een inwerking hebben op de productie of het brandende effect van het maagzuur, maar daar heeft het overgrote deel van onze baby’s helemaal geen last van.

Kan het dan kwaad als we toch voor de zekerheid medicatie geven?

Absoluut! Eerst en vooral, omdat de beschikbare medicijnen geen enkele invloed hebben op het terugvloeien van de melk vanuit de maag. Daarenboven is geen enkel medicijn zonder risico. Bijwerkingen variëren van constipatie en verminderde opname van de mineralen die we nodig hebben om botten aan te maken met een garantie op botontkalking op latere leeftijd (alginaten zoals Gaviscon®), mogelijk hartritmestoornissen met plots overlijden (domperidone of Motilium®), of een verhoogde gevoeligheid voor infecties zoals buikgriep en een longontsteking (ranitidine of Zantac®) en omeprazole of Losec® of Nexiam®). Wanneer er niet alleen melk, maar ook maagzuur terugvloeit (refluxziekte), dan is de situatie anders en dan zal de arts de voordelen van de behandeling afwegen tegenover de bijwerkingen van het medicijn. Wanneer je arts refluxziekte vermoed zullen er altijd eerst onderzoeken moeten gebeuren om na te gaan of er inderdaad zure maaginhoud naar boven vloeit én er slokdarmschade aanwezig is. Zomaar blind starten met medicatie is zinloos, want als de symptomen niet verdwijnen met medicatie en er alsnog onderzoeken moeten gebeuren, kunnen de onderzoeken gestoord zijn omdat er al medicatie werd gestart. En toch zien ziekenhuizen vaak ouders die ten einde raad met hun baby op consultatie komen, al 3 of 4 verschillende medicijnen hebben geprobeerd, al meerdere keren van melk zijn veranderd en geen verbetering zien in de symptomen… En waarbij de baby nog geen enkel onderzoek heeft gehad.

Wat kunnen we dan wel doen?

In principe hoef je niets te doen. Zolang je baby goed drinkt, bijkomt in gewicht (± 150 gram per week), is er eigenlijk geen probleem, zelfs al geeft je baby geregeld wat melk terug. Regurgiteren vormt geen verhoogd risico op wiegendood. Wil je toch iets doen, dan volstaan eenvoudige maatregelen. De meest voorkomende oorzaak van braken bij baby’s is overvoeding. Als je baby flesvoeding krijgt en meer dan 200 gram per week bij komt, is de kans groot dat je je baby te veel voeding geeft, en dat is niet zonder gevolgen. Doe de test door het gewicht van je baby te vermenigvuldigen met 150, dit is de totale hoeveelheid melk moeten zijn die je baby op een dag drinkt (bv. voor een baby van 6kg is dit ongeveer 900ml op een dag). Drinkt je baby meer? Dan geeft hij misschien gewoon terug omdat hij te veel melk binnen krijgt en zijn maag niet alles kan verwerken. Drinkt je baby niet te veel en vind je het teruggeven storend? Dan kan je een dikkere melkvoeding geven (AR voeding), hierdoor blijft de melk gemakkelijker in de maag. Je kan ook het hoofdeinde van het bedje verhogen, om zo de zwaartekracht een handje te helpen. Vermijd van de baby al te veel in zijn relax te zetten, want dit geeft een verhoogde druk op de buik, waardoor de maaginhoud sneller omhoog komt. Een laatste eenvoudige, maar o zo belangrijke maatregel is om de baby in een rookvrije omgeving te houden. Bepaalde stoffen in sigarettenrook zullen namelijk de spieren van de maag en de slokdarm verslappen, waardoor de maaginhoud sneller naar boven komt. Zelfs wanneer je naar buiten gaat om te roken, blijven de schadelijke stoffen uit je sigaret op je huid en in je kleren hangen. Dus tenzij je na elke sigaret gaat douchen en propere kleren aandoet, krijgt je baby alsnog al deze stoffen binnen zodra je hem of haar vast neemt.

Dr. Inge Roggen, kinderarts